در این مطلب، درصدد بررسی وضعیت حقوقی خروج آمریکا از برجام و نیز نقض قطعنامه 2231 از منظر اصل مسئولیت بین‌المللی هستیم.

باید تأکید کرد که ظهور مفاهیم «دولت‌ملت» و «حاکمیت»، چالشی برای سنت حقوقی اسلامی پدید آورد. حقوق بین‌الملل اسلامی و عالمان مسلمان (که قواعد خاص حقوقی را استخراج می‌کنند) ناچار بودند واقعیت‌های جدید در نحوه مفهوم‌سازی روابط بین‌الملل را با فرهنگ خود تطبیق دهند. در نتیجه، همچون دوران صدر اسلام، دیالوگی مداوم بین منابع حقوقی اسلامی و روابط بین‌الملل مدرن برقرار شده است.

نتیجه بی‌اعتمادی جهانی به واشنگتن این است که هیچ کشوری نمی‌تواند اقدامات متعاقب این کشور را تخمین و حدس بزند و به همین دلیل دست به اقداماتی پیش‌گیرانه خواهد زد.

تا چند سال پیش سخن گفتن از نقش چین در پویش‌های منطقه خاورمیانه دور از ذهن به نظر می‌رسید. شاید بهتر باشد پیش از تمرکز بر آینده‌های بدیل حضور امنیتی چین در منطقه خاورمیانه، به چند مسئله راهبردی در سیاست خارجی و اقتصادی چین که در چارچوب آن منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا اهمیت می‌یابد نگاهی بیفکنیم.

به‌احتمال بسیار زیاد، اتحادیه اروپا با سیاست‌های ضدبرجامی آمریکا همراهی نخواهد کرد. درعین‌حال، ورود به مرحله نهادسازی به نفع برجام مشروط به ورود قطعی و همه‌جانبه اروپا به فرایند خوداتکایی امنیتی و ژئوپلیتیکی و پایبندی کامل ایران به برجام خواهد بود.

جهان و ازجمله اروپا امروزه با چند پدیدار هنجاری جدید و قدرتمند مواجه شده است که استانداردهای متفاوت و گاهی متضاد با نظم هنجاری نظام بین‌الملل را تبلیغ و اعمال می‌کنند. تلاش اتحادیه اروپا برای تبدیل‌شدن به پیشران و نماینده اصلی لیبرال دموکراسی (البته روایتی واقع‌گرایانه‌تر از لیبرال دموکراسی) در عرصه نظام بین‌الملل نیز از همین‌جا ناشی می‌شود.